روانشناس کودک یک ساله خود باشید: کلید رفتار با کودک یک ساله
با نزدیک شدن به نخستین سالگرد تولد، کودک یک ساله شما یاد می گیرد چگونه توجه شما را جلب کند. کودک یک ساله به رفتار برادر یا خواهر بزرگترین دقت می کند و این که چه چیزی توجه والدین را جلب می کند. خاطر جمع شوید که توجه زیادی به کودکتان برای رفتارهای «خوب» او ابراز می کنید و نه این که فقط برای رفتارهای بدش به او بی توجهی می کنید. یک راه برای این کار، استفاده از رویکرد تربیتی هشیارانه است.
فرض کنید کودک یک ساله شما می خواهد دم گربه را بکشد. هیچ می شود فهمید چرا می خواهد این کار را بکند؟ شما تازه به او گفته بودید گربه را اذیت نکند. خوب، شاید او قانون را فراموش کرده است. چند دقیقه پیش وقتی به او تذکر دادید او به خوبی آن را شنید ولی زمان زیادی گذشته است. شاید کودک یک ساله شما فراموش کرده است. (برای اینکه یک قانون در ذهن او جا بگیرد باید به طور مداوم تکرار شود. بسیار زیاد تکرار شود). به علاوه، کودک یک ساله شما برای تکانه هایش (تمایلات شدید ناگهانی اش) کنترل ضعیفی دارد. حس کنجکاوی کودک یک ساله شما قوی تر از نگرانی اش درباره مخالفت شما است.
کودک یک ساله شما همچنین در حال آزمایشی مرزهایش است. او به سمت یک کار ممنوع می رود و بعد به شما نگاه می کند که چه واکنشی دارید. برخی موارد چشم هایش برق بدجنسی می زنند و گاهی فقط می خواهد بداند کاری که قصد انجامش را دارد امن و مجاز است یا نه.
خوب، نظرتان در این موارد چیست؟ شاید به آرامی به او بگویید «نه» و ببینید آیا این کار کافی است. اگر او بخواهد اجازه بگیرد همین کافی است اما در مواردی که قصد بازیگوشی دارد خیر. در زمان خستگی شاید فریاد بزنید «نه !» هر چه باشد تازه به او گفته بودید که از گربه دور بماند. اما این کار یا موجب ترسیدن و گریستن کودک یک ساله شما می شود یا باعث لبخند او چون توجه شما را جلب کرده است. شاید برایش یک لطیفه بگویید یا او را قلقلک دهید و باعث شوید حواسش پرت شود و با گربه بازی نکند.
کودک یک ساله شما یک دانشمند کوچک است
باید بفهمید که کودک یک ساله شما در حال کشف دنیا است. کودک یک ساله شما همچنین در حال کشف دنیای روابط است. به جای تعجب اینکه چطور توپ بالا و پایین می پرد یا جغجغه چه صدایی دارد، او الان کنجکاو است بداند وقتی او یک کار خاص را انجام می دهد شما چطور بالا و پایین می پرید یا شما چه سروصدایی دارید. کنجکاوی بی پایان کودک یک ساله شما باعث می شود جهان اطرافش را کشف کند.
ما پیشنهاد می کنیم به این شرایط مثل آزمایش های علمی نگاه کنید، انگار که فرزندتان در حال آزمایش یک نظریه است. او ناآگاهانه می خواهد بداند «اگر دم گربه را بکشم، مامان چه کار می کند؟» وقتی او شیطنت می کند نمی خواهد عمداً شما را عصبانی کند. کودک یک ساله شما فقط می خواهد دنیای اطرافش را کشف کند و دست بر قضا شما هم جزئی از آن هستید.
پس اگر کودک یک ساله شما در حال انجام یک آزمایش علمی است، شما هم باید مانند یک معلم علوم به او واکنش نشان دهید. از خود بپرسید می خواهید فرزندتان از این آزمایش چه بیاموزد و بعد واکنش تان را حول این هدف تنظیم کنید.
نخست توجه کنید آیا می خواهید او چنین آزمایش را انجام دهد یا نه. اگر پاسخ نه است، می توانید گربه را دور کنید یا حواس کودکتان را پرت کنید، بدین ترتیب او دم گربه را نخواهد کشید و با در پیش گرفتن رویکرد تربیتی هشیارانه شما مانع از وقوع شرایط نامناسب می شوید. بنابراین با به کارگیری رویکرد تربیتی هشیارانه در شرایطی مثل این، حتی پیش از وقوع رفتارهای نامناسب از بروز آن ها پیشگیری می شود.
دانشمند کوچک شما برای کشف دنیا زاده شده است. این شامل کشف درون جعبه ها و سبدهای خانه، فهمیدن مزه همه چیز، و بازی علت و معلول طی سال های آینده است
اما اگر نمی توانید از آزمایش جلوگیری کنید هشیارانه درباره واکنش تان فکر کنید. کلماتتان را به دقت انتخاب کنید و واکنش تان را به دقت تجزیه و تحلیل کنید، نه آن چه را که نمی خواهید. در این شرایط بسیاری از والدین می گویند «نه! دم گربه را نکش !» لحن صدایشان و کلمه «نه» به وضوح به بچه می فهماند که دست از این کار بردارد اما نمی گوید به جایش چه کار کند. او به کاری که می تواند انجام دهد نیاز دارد. به او بگویید و نشان دهید دوست دارید او چه بکند:«گربه را آرام لمس کن». و هنگام لمس کردن گربه دست کودک یک ساله خود را به آرامی هدایت کنید.
بخش بزرگی از زندگی ما صرف واکنش به اتفاقات می شود. با به کار گیری رویکرد تربیت هشیارانه، ما بیشتر درباره واکنش مان و اهداف مان فکر خواهیم کرد. برخورد ما به جای منفعلانه و واکنشی بیشتر مبتکرانه خواهد بود. این کار به انرژی بیشتری نیاز دارد اما نتیجه آن پایدار تر و بنابراین پر ارزش تر خواهد بود.
احساسات و رفتارهایی که می خواهید کودک یک ساله شما تقلید کند را به او نشان دهید. کودک یک ساله شما مقلد ماهری است و بیشترین تقلید را از شما انجام می دهد. شما الگوی اصلی برای کودکتان هستید. و در چند سال آینده خواهید دید چه اثری ژرفی بر رشد شخصیت او دارید. برای یک لحظه به این سوالات بیاندیشید: دوست دارید فرزندتان چه جور آدمی بشود؟ می خواهید نگرش او به زندگی چگونه باشد؟ آیا نحوه نگرش شما به زندگی تان الگوی خوبی برای او هست؟
زندگی همیشه آسان نیست. اما با آن که ما نمی توانیم زندگی را کاملاً کنترل کنیم می توانیم بر واکنش مان به آن کنترل داشته باشیم. وقتی فرزندمان با افتخار پودر کیک را بر تمام کف اتاق پذیرایی می ریزد می توانیم انتخاب کنیم که عصبانی شویم یا از آن عکس بگیریم. «مامان ببین! دارم کیک درست می کنم!»
نکته مهم در تربیت کودک یک ساله: با اشتباهات کوچک مثل بدبیاری های بزرگ برخورد نکنید
سعی کنید هر اشتباه یا بی ادبی را خیلی جدی نگیرید، مگر موارد جدی و اشتباهات خطرناک. این کار تاثیر لحظات آموزشی تان را چند برابر خواهد کرد. در تمام موارد دربرخورد با کودک یک ساله خود رفتاری سازنده را در پیش بگیرید. هم زمان با آن که به کودک یک ساله خود می آموزید چگونه دفعه بعد بهتر عمل کند به جنبه ی مثبت ماجرا فکر کنید.
از کارهای کودک یک ساله خود عکس بگیرید
نظر ما این است که عکس بگیرید! آیا دوست دارید کودک یک ساله شما پودر کیک را همه جای خانه بریزد؟ البته که نه. و باید با او درباره این که چرا نمی خواهید این کار را بکند حرف بزنید. اما با گرفتن چند عکس و حساسیت بیش از حد نشان ندادن به صورت طغیان خشم، خلاقیت فرزندتان را جشن می گیرید، به اعتماد به نفسش لطمه نمی زنید، و از شگفتی های کودکی لذت خواهید برد. فقط تصور کنید تماشای این عکس ها در سال های آینده چه لذت و خنده ای را به همراه خواهد داشت! به داستان هایی که درباره این عکس ها تعریف خواهید کرد فکر کنید! همه برنده اند. همه احساس خوبی دارند.
هنوز می توانید این پیام را که دوست ندارید او یک بار دیگر چنین کثافت کاری راه بیاندازد، به او برسانید، اما اگر عصبانی شوید و داد و قال راه بیاندازید فقط در دلخوری و ناراحت شدن موفق شده اید و همین احساس را به کودک یک ساله خود هم منتقل کرده اید. فایده این کار چیست؟ هیچ
هنگامی که کودکتان خراب کاری می کند یک نفس عمیق بکشید و فکر کنید آیا واقعا موضوع مهمی است و ارزش ناراحت شدن را دارد. یادتان باشد در لذت جستجوی او شریک شوید چون در این مرحله از زندگی اش یک جز طبیعی از رشد و نمو فرزندتان است.
همان گونه که پیشنهاد کردیم منزلتان را به مکانی برای «آره» گفتن تبدیل کنید، پیشنهاد می کنیم در رابطه خود با فرزندتان از جملات مثبت و دارای «آره» بسیار استفاده کنید. آن گاه وقتی مجبور به گفتن «نه» یا جدی بودن می شوید او توجه بیشتری می کند چون این اتفاق به ندرت رخ می دهد.
اگر این کار برایتان آسان نیست (مثل بسیاری از والدین)، تسلیم نشوید. فقط تمرین کنید. و دوباره تمرین کنید. باز هم تمرین کنید. ما در هر کاری با تمرین منظم مهارت کسب می کنیم. پس اگر نگاه به نیمه پٌر لیوان را تمرین کنیم انجام آن آسان تر خواهد شد. می توانید یاد بگیرید بجای خشم یا گریه، بخندید.
این کار را با نوسازی تفکراتتان و اندیشیدن درباره اعمانتان انجام دهید. پیش از واکنش کمی درنگ کنید. نفس بکشید. از زاویه ای دیگر به ماجرا نگاه کنید. از زاویه دید کودک یک ساله خود به ماجرا نگاه کنید. نتیجه فوران خشمتان را مجسم کنید. آیا این را می خواهید؟ حالا تصور کنید اگر بخندید، عکس بگیرید، اگر هم زمان با آموختن این نکته به کودک یک ساله شما که می تواند کارهای مناسب تری انجام دهد تشویقش کنید، چه نتیجه ای خواهد داد.
شما می توانید نگرش خود را را به دنیا و به رفتار فرزندتان تغییر دهید. اگر آگاهانه تصمیم بگیرید دیدگاه روشن تری داشته باشید، زندگی خودتان و کودک یک ساله شما شادتر خواهد شد اما مهمتر از آن، این مهارت را به کودکتان هم منتقل می کنید. کودک یک ساله شما از شما تقلید می کند، از تمام کارهای شما، احساسات شما، و خلق و خوی تان. اگر بتوانید این موهبت را به او ببخشید که چگونه شادتر ز ندگی کند، آیا او لیاقتش را ندارد؟!
نظرات