نیاز فیزیولوژیک: در نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو مهم ترین و آشکارترین نیاز کودک، نیازهای فیزیولوژیکی یا جسمی است که شامل نیاز به آب، غذا، خواب، حرارت مناسب و غیره است. تغذیه کودکان در مراکز پیش از دبستان باید یکی بخش های مهم برنامه روزانه، به خصوص برای کودکان صفر تا سه سال باشد. فعالیت هایی که مبتنی بر موضوعاتی (تم هایی) چون گرما، سرما، و غذا است، خود بستری برای تحقق نیازهای فیزیلوژیک کودکان است. در واقع در برنامه درسی کودکان نوباوه و نوپا، آموزش و مراقبت باید با یکدیگر تلفیق شوند. همچنین در برنامه درسی باید پیشنهاداتی برای والدین و مربیان درباره تغذیه، بهداشت و سلامت کودکان ارائه شود. نیاز به امنیت: دسته دیگری از نیازهای اساسی کودک نیاز به امنیت یا ایمنی است که شامل نیاز به داشتن محیطی امن و به دور از تهدید است. در نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو ، بعد از ارضای نیازهای جسمانی، نیازهای مربوط به احساس امنیت، عدم نگرانی خاطر و محیطی ایمن و به دور از تهدید و خطر جای نیازهای قبلی را می گیرند. کودکان باید در محیطی که در آن در حال یادگیری هستند، احساس آرامش کنند و از عوامل تهدید آمیز به دور باشند تا بتوانند به کشف و یادگیری بپردازند. طبق نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو مربی در برنامه درسی باید محیطی را فراهم سازد که در آن کودکان بدون هرگونه ترس و وحشت از مربی یا دیگر کودکان، به راحتی سوال بپرسند، پاسخ دهند و ایده های خود را مطرح سازنند. در برنامه درسی باید از خطاها و اشتباهات کودکان به عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده شود. یکی از عوامل مهم شکل گیری احساس ایمنی و امنیت کودکان در مهد و یا دیگر محیط های یادگیری، طراحی فعالیت های یادگیری منظم و قابل پیش بینی است (بورلسون و تورون ، 2015). در برنامه درسی اوان کودکی باید علاوه بر اینکه فعالیت های کودکان از یک نظم مشخص (و البته دارای انعطاف) پیروی می کند و ترتیب فعالیت های برای کودکان کاملاً روشن و قابل پیش بینی است، نقش مربی نیز به طور روشن و دقیق در برنامه درسی تعریف شود تا بتواند در زمان های ضروری رویه ها و قوانین کلی را به کودکان آموزش دهد یا به آنها در انجام فعالیت ها کمک کنند، چرا که در برنامه درسی اوان کودکی اکتشاف کودکان در محیط باید یک اکتشاف هدایت شده توسط مربی باشد. علاوه بر موارد اشاره شده که مربوط به امنیت عاطفی کودکان است، در برنامه درسی اوان کودکی باید مراقب بود تا ایمنی و امنیت فیزیولوژیک کودکان بواسطه صدمات و آسیب های فیزیکی و جسمی ناشی از انجام فعالیت ها به خطر نیفتد نیاز به عشق و تعلق: منظور از نیاز به عشق و تعلق در نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو ، نیاز کودک به ایجاد روابط متقابل با دیگران و مورد محبت واقع شدن است. حتی رفتارهای غیر اجتماعی و مخلّی که از سوی کودکان سر می زند، می تواند نشانه ای از نیاز کودک به برقراری یک ارتباط گرم و عاطفی باشد. بر این اساس باید در خصوص ارتباط و مدیریت رفتار کودک، به خصوص کودکان با نیازهای خاص، از دانش کافی برخوردار باشد. از طرفی، با توجه به نقش خانواده به خصوص مادران در ارضای نیاز کودکان به ایجاد ارتباط، محبت کردن و مورد محبت واقع شدن، باید برنامه ها و فعالیت هایی برای مشارکت والدین تعریف شود. همچنین توجه و پرورش مهارت های اجتماعی و ارتباطی کودکان خود می تواند منجر به تحقق بخشیدن نیاز کودک به عشق و تعلق گردد. نیاز به عزت نفس یا حرمت خود: در نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو ، پس از آنکه نیازهای سطح سوم کودک ارضا شدند، نوبت به نیازهای مربوط به به عزت نفس یا احترام به خود یعنی نیاز به قدرشناسی خود و مورد قدرشناسی از طرف دیگران واقع شدن، می رسد. منظور از این نیازها آن است که کودک احتیاج دارد تا در خانه و مهد مورد احترام و قدردانی دیگران واقع شود و خود نیز تصور مثبتی از خود داشته باشد. طبق نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو در برنامه درسی اوان کودکی، مربی باید از هر فرصتی استفاده کند تا رفتارهای مثبت کودک را تشویق و تقویت کند، بازخوردهای فردی و مثبت ارائه دهد، اشتباهات و شکست کودک را بپذیرد و با مقایسه کردن کودک با خودش، پیشرفت او را تحسین کند. از طرفی، فعالیت های یادگیری برنامه درسی باید چه در طراحی و چه در اجرا متناسب با سطح توانایی ها و نیازهای کودک باشد. این امر در نهایت منجر می شود کودکان موفقیت بیشتری را تجربه کنند؛ عاملی که در رشد و تقویت عزت نفس کودکان بسیار مهم است.نیاز فیزیولوژیک: در نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو مهم ترین و آشکارترین نیاز کودک، نیازهای فیزیولوژیکی یا جسمی است که شامل نیاز به آب، غذا، خواب، حرارت مناسب و غیره است. تغذیه کودکان در مراکز پیش از دبستان باید یکی بخش های مهم برنامه روزانه، به خصوص برای کودکان صفر تا سه سال باشد. فعالیت هایی که مبتنی بر موضوعاتی (تم هایی) چون گرما، سرما، و غذا است، خود بستری برای تحقق نیازهای فیزیلوژیک کودکان است. در واقع در برنامه درسی کودکان نوباوه و نوپا، آموزش و مراقبت باید با یکدیگر تلفیق شوند. همچنین در برنامه درسی باید پیشنهاداتی برای والدین و مربیان درباره تغذیه، بهداشت و سلامت کودکان ارائه شود. نیاز به امنیت: دسته دیگری از نیازهای اساسی کودک نیاز به امنیت یا ایمنی است که شامل نیاز به داشتن محیطی امن و به دور از تهدید است. در نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو ، بعد از ارضای نیازهای جسمانی، نیازهای مربوط به احساس امنیت، عدم نگرانی خاطر و محیطی ایمن و به دور از تهدید و خطر جای نیازهای قبلی را می گیرند. کودکان باید در محیطی که در آن در حال یادگیری هستند، احساس آرامش کنند و از عوامل تهدید آمیز به دور باشند تا بتوانند به کشف و یادگیری بپردازند. طبق نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو مربی در برنامه درسی باید محیطی را فراهم سازد که در آن کودکان بدون هرگونه ترس و وحشت از مربی یا دیگر کودکان، به راحتی سوال بپرسند، پاسخ دهند و ایده های خود را مطرح سازنند. در برنامه درسی باید از خطاها و اشتباهات کودکان به عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده شود. یکی از عوامل مهم شکل گیری احساس ایمنی و امنیت کودکان در مهد و یا دیگر محیط های یادگیری، طراحی فعالیت های یادگیری منظم و قابل پیش بینی است (بورلسون و تورون ، 2015). در برنامه درسی اوان کودکی باید علاوه بر اینکه فعالیت های کودکان از یک نظم مشخص (و البته دارای انعطاف) پیروی می کند و ترتیب فعالیت های برای کودکان کاملاً روشن و قابل پیش بینی است، نقش مربی نیز به طور روشن و دقیق در برنامه درسی تعریف شود تا بتواند در زمان های ضروری رویه ها و قوانین کلی را به کودکان آموزش دهد یا به آنها در انجام فعالیت ها کمک کنند، چرا که در برنامه درسی اوان کودکی اکتشاف کودکان در محیط باید یک اکتشاف هدایت شده توسط مربی باشد. علاوه بر موارد اشاره شده که مربوط به امنیت عاطفی کودکان است، در برنامه درسی اوان کودکی باید مراقب بود تا ایمنی و امنیت فیزیولوژیک کودکان بواسطه صدمات و آسیب های فیزیکی و جسمی ناشی از انجام فعالیت ها به خطر نیفتد نیاز به عشق و تعلق: منظور از نیاز به عشق و تعلق در نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو ، نیاز کودک به ایجاد روابط متقابل با دیگران و مورد محبت واقع شدن است. حتی رفتارهای غیر اجتماعی و مخلّی که از سوی کودکان سر می زند، می تواند نشانه ای از نیاز کودک به برقراری یک ارتباط گرم و عاطفی باشد. بر این اساس باید در خصوص ارتباط و مدیریت رفتار کودک، به خصوص کودکان با نیازهای خاص، از دانش کافی برخوردار باشد. از طرفی، با توجه به نقش خانواده به خصوص مادران در ارضای نیاز کودکان به ایجاد ارتباط، محبت کردن و مورد محبت واقع شدن، باید برنامه ها و فعالیت هایی برای مشارکت والدین تعریف شود. همچنین توجه و پرورش مهارت های اجتماعی و ارتباطی کودکان خود می تواند منجر به تحقق بخشیدن نیاز کودک به عشق و تعلق گردد. نیاز به عزت نفس یا حرمت خود: در نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو ، پس از آنکه نیازهای سطح سوم کودک ارضا شدند، نوبت به نیازهای مربوط به به عزت نفس یا احترام به خود یعنی نیاز به قدرشناسی خود و مورد قدرشناسی از طرف دیگران واقع شدن، می رسد. منظور از این نیازها آن است که کودک احتیاج دارد تا در خانه و مهد مورد احترام و قدردانی دیگران واقع شود و خود نیز تصور مثبتی از خود داشته باشد. طبق نظریه سلسه مراتب نیازهای مازلو در برنامه درسی اوان کودکی، مربی باید از هر فرصتی استفاده کند تا رفتارهای مثبت کودک را تشویق و تقویت کند، بازخوردهای فردی و مثبت ارائه دهد، اشتباهات و شکست کودک را بپذیرد و با مقایسه کردن کودک با خودش، پیشرفت او را تحسین کند. از طرفی، فعالیت های یادگیری برنامه درسی باید چه در طراحی و چه در اجرا متناسب با سطح توانایی ها و نیازهای کودک باشد. این امر در نهایت منجر می شود کودکان موفقیت بیشتری را تجربه کنند؛ عاملی که در رشد و تقویت عزت نفس کودکان بسیار مهم است.

نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو و کاربرد آن در برنامه درسی اوان کودکی

در این مقاله ضمن توضیح هر یک از نیازهای اساسی کودکان، به تلویحات و کاربرد نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو در برنامه درسی اوان کودکی نیز اشاره می شود

رجیو امیلیا (مالاگازی) و مونته سوری: مهمترین تفاوت ها و تشابهات

در این مقاله دیدگاه مونته سوری و مالاگازی درباره رشد و تحول کودک؛ فعالیت های یادگیری و شیوه سازماندهی آن؛ تفاوت های فردی کودکان؛ برنامه درسی؛ جایگاه بازی؛ محیط یادگیری؛ نقش مربی؛ سنجش و ارزشیابی، مورد مقایسه قرار خواهند گرفت.

هوش عاطفی و اجتماعی کودکان 6 تا 9 ماه و بازی هایی برای تقویت آن

هوش عاطفی و اجتماعی کودکان ۶ تا ۹ ماه و بازی هایی برای تقویت آن

اولین نکته دربار هوش عاطفی و اجتماعی کودکان ۶ تا ۹ ماهه این است که باید اضطراب فرزندتان را با نزدیک خود نگاه داشتن او کاهش دهید. فرزندتان هنوز بغل شدن و حمل شدن در بیشتر اوقات را دوست دارد. در مقایسه با فردی که برایش کمتر آشنا است، او هنگامی که در آغوش شما […]

آگاهی واج شناختی چیست و چرا آموزش آن در پیش از دبستان مهم است؟

بسیاری از کودکان اولین آگاهی واج شناختی (phonological awareness) خود را در دوران پیش‌دبستان نشان می‌دهند. در واقع دوران پیش‌دبستان یک منبع ارزشمند و مهم برای تحول کودکان در آگاهی واج شناختی است. اهمیت آگاهی واج شناختی در موفقیت‌های بعدی کودکان چه در مدرسه و چه در خارج مدرسه

فشار اقتصادی می‌تواند باعث افزایش کودک‌ آزاری شود: نشانه‌های کودکان در معرض خطر

کودک‌ آزاری ناشی از فشارهای اقتصادی: نشانه‌های کودکان در معرض خطر

می‌دانیم که شرایط بد اقتصادی می‌تواند تاثیر نامناسبی روی کودکان داشته باشد و باعث کودک‌ آزاری شود. والدینی که نگران پرداخت اجاره‌ی خانه یا تغذیه‌ی فرزندانشان هستند، ممکن است، احساس بی‌پناهی و ناامیدی کنند. بدون دریافت حمایت، برخی از این والدین به نقطه‌ی شکست می‌رسند و فرزندان خود را تنبیه بدنی می کنند یا به شیوه‌های دیگری […]

چهار فایده سرمایه‌گذاری در آموزش دوران کودکی از نگاه معادله هکمن

جیمز هکمن استاد برجسته‌ی اقتصاد دانشگاه شیکاگو و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل اقتصاد و متخصص اقتصاد توسعه منایع انسانی است. هکمن معتقد است سرمایه‌گذاری در آموزش دوران کودکی جهار توجیه اقتصادی دارد:

سزارین یا زایمان سخت و شیر دادن

‏پس از سزارین و نیز زایمان طبیعی طولانی و سخت ممکن است بهبودی با مشکل روبه رو شود. در هر دو مورد احتمالا به مراقبت های پزشکی و پرستاری بیشتری نیاز خواهید داشت. مواردی چون بخیه کردن شکم، ترمیم مهبل یا پارگی های اطراف آن یا دیگر نیازهای فوری ممکن است باعث به تعویق افتاد‏ن […]

برنامه درسی کودکان نوباوه و نوپا و تفاوت آن با برنامه درسی پیش دبستان

یکی از آسیب های اصلی آموزش و پرورش پیش از دبستان (تربیت اوان کودکی) در ایران، عدم توجه به سالهای آغازین زندگی کودک و در نتیجه نبود برنامه درسی مدون و جامع برای آموزش این گروه از کودکان است

تدوین برنامه درسی برای دوره پیش از دبستان ایران

این مقاله تحت همین عنوان یعنی “تدوین برنامه درسی برای دوره پیش از دبستان ایران” در اولین کنگره بین المللی و پنجمین کنگره ملی آموزش و سلامت کودکان پیش از دبستان که در تاریخ ۳۰-۲۹ خرداد ۱۳۹۷ در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی برگزار شد. به صورت سخنرانی ارائه شد و در

معرفی کتاب برنامه درسی اوان کودکی: برنامه ریزی، سنجش و اجرا

بایگانی‌های مقالات | مهد کودکان